Recenzja książki Narratologia Pawła Tkaczyka

Opowiadanie historii zawsze kojarzyło mi się przede wszystkim ze standardową formą powieści lub opowiadania. No cóż, w wielu kwestiach taka ze mnie „konserwa”, więc i tu zbytnio mnie to nie zaskoczyło. Tymczasem Narratologia postawiła moje podejście pod ścianą. Pewnie to i lepiej, przecież czasem ruszyć się trzeba. Czy warto ją przeczytać? Tak. Czy każdy może stać się mistrzem storytellingu? Nie.

Narratologia – spis treści

Wstęp Trzeci rodzaj rozmowy – opowieść

01 Koniec świata

02 Potwory i ludzie

03 Czym są emocje?

04 Zacznij od… stereotypu

05 Waluta społeczna

06 Za co zwolnisz… klienta?

07 Iskra opowieści

08 Napęd

09 Pewnego dnia…

10 Jedna baba drugiej babie

11 Ramki i klej

12 Zanim Czerwony Kapturek dostała imię

13 Pętla i nieuniknione – emocje w opowieści

14 Perypetie i anagnorisis

15 Arystoteles

16 Inny świat

17 Schemat bajki i wędrówki po schematach

18 Przemiana

19 Szablony, czyli dlaczego kura przeszła przez ulicę?

20 Etos. Zaginione arcydzieła

21 Patos. Emocje i słowa

22 Logos. Rdzeń opowieści

23 Sprzedam alfę romeo, czyli o wartości snobizmu

24 Medium. Relacja z odbiorcą

25 Ojciec Mateusz i formaty opowieści

26 Puste słowa

27 Klątwa wiedzy, czyli co wiesz o narzędziach chirurgicznych

28 Proces

29 Opowieść o dwóch krzywych

Zarzuty – kontra dla treści

Autor prezentuje w książce pogląd, zgodnie z którym każdy może zostać storytellerem. Cóż, według mnie nie każdy, a przynajmniej nie każdy powinien być tak tytułowany. Tak, nazwa zawodu ma znaczenie. I, mimo że doskonalenie umiejętności opowiadania historii to w głównej mierze nauka samodzielna, to jest różnica między tym, kto opowiedział historię raz, a kimś, kto robi to na co dzień. To cienka linia, dla mnie bardziej intuicyjna. Tak jak w przypadku tytułowania artystą kogoś, kto namalował jeden obraz lub namalował kilka, ale słabych i bez polotu. No nie.

Podejrzewam jednak, że autorowi nie chodziło o rozmycie granicy i nadanie każdemu, kto coś napisał miana storytellera. Jednak to chyba kłuło mnie w oczy najbardziej. Mniejsza z tym, wartościowych treści jest w tej książce wiele.

Strzał w dziesiątkę! – to  uważam za cenne

Rozdział 04 Zacznij o stereotypu

Przyzwyczaiłam się już chyba do stereotypowego traktowania różnych środowisk. Czasem stereotypu ułatwiają porządkowanie sobie świata. Wiele jednak się nasłuchałam, że stereotypy są złe, bo krzywdzą, są nieprawdziwe i nie ocenia się książki po okładce. Cóż, ocenia się bardziej, niż myślimy. Stereotypy zgodnie z treścią tego rozdziału mogą bardzo pomóc w budowaniu dobrej opowieści. Ułatwiają ją i umożliwiają szybkie podsunięcie konkretnych informacji, zapisanych właśnie w stereotypie.

Rozdział 05 Waluta społeczna

Viral – tego życzyłby sobie każdy twórca opowieści. Coś, co rozprzestrzenia się właściwie samo, wystarczy do tego wstrzelić się w pewne miejsce złożone z czegoś, co nazywa się walutą społeczną. Jak to zrobić? Przeczytaj Narratologię 😉

Rozdział 11 Ramki i klej

Zdarzało mi się czytać powieści, w której coś wyraźnie się „nie kleiło”. Dzięki Narratologii już wiem, że był to właśnie… brak kleju między scenami. Niby to tylko pojęcie, ale to, co możemy nazwać, wydaje się mniej groźne i łatwiej uniknąć popełnienia tego błędu w swojej opowieści.

Rozdział 18 Przemiana

Ponieważ jestem w trakcie pisania kolejnego opowiadania, rozdział ten dał mi trochę do myślenia. Niby każdy wie, że dobra opowieść czy to w filmie, czy w książce musi doprowadzać do zmiany, to jednak warto zwrócić uwagę na jakość tej przemiany.

Rozdział 25 Ojciec Mateusz i formaty opowieści

Rozdział ten dobitnie pokazał mi, jak wiele błędów da się popełnić, mając nawet dobrą opowieść, ale pokazując ją w niewłaściwy sposób. Przemyślę to.

Rozdział 27 Klątwa wiedzy, czyli co wiesz o narzędziach chirurgicznych

Tak, o tym trzeba pamiętać. Im więcej wiesz, tym lepiej, ale ta wiedza niekoniecznie musi być  powszechna na tyle, by zrozumiał Cię odbiorca Twojej opowieści. Jako pszczelarz znam kilka fajnych pojęć (ramka pracy, krata odgrodowa, barć, pierwak itd.), ale mogę być one niezrozumiałe dla przeciętnego czytelnika. To samo może dotyczyć metafor używanych w środowisku związanym np. z Twoim zawodem – po prostu trzeba na to uważać.

Narratologia – podsumowanie

To bardzo dobra książka, właściwie poza wspomnianym wyżej zarzutem, nie mam większych zastrzeżeń. Czyta się ją przyjemnie, język jest zrozumiały, a argumenty wydają się trafne. Polecam ją każdemu, kto chciałby zgłębić tajniki opowiadania dobrych historii. Nie mogę się doczekać, kiedy sama wypróbuję podane wskazówki w praktyce!

Plusy:

+ wygodny format,

+ dobrej jakości wydanie,

+ praktyczne wskazówki,

+ przykłady i analizy,

+ wiedza książkowa w luźniejszej formie.

Minusy:

– nie każdy powinien być tytułowany storytellerem 😉

Ocena ogólna: 9/10