Recenzja książki 7 nawyków skutecznego działania, S. R. Covey, 2019
Nawyki kojarzą się raczej z czymś, co nie jest do końca zależne od naszej woli. Czymś negatywnym. „Mam taki nawyk” da się słyszeć za każdym razem, kiedy pada niekomfortowe stwierdzenie, że chyba coś jest nie tak. Gorzej, gdy po chwili słychać pozorne uzasadnienie negatywnej postawy w postaci „Taki już jestem i nic nie mogę z tym zrobić”. Chyba każdemu zdarzyło się choć raz udzielić takiej odpowiedzi, aby po prostu dano nam spokój. To tak jak z kultowym zdaniem tatuowanym na ciele: Nie byłbym sobą, gdybym był inny. Trochę to zabawne, ale i smutne zarazem, zwłaszcza że nawyki można zmienić, a tym samym zmienić siebie — na lepsze.
Stephen Covey, jak sam podkreślił niejednokrotnie, nie jest twórcą nawyków zawartych w książce. On po prostu zebrał je w całość i gruntownie przeanalizował, posługując się licznymi przykładami z własnego życia. W jego ujęciu nawyki to raczej nasza postawa, niżeli konkretne zachowanie. W książce nie znajdziesz siedmiu nawyków typu: codzienne bieganie, zdrowe przekąski, czytanie pół godziny dziennie itd. Abyś lepiej zrozumiał, czym jest 7 nawyków skutecznego działania, przygotowałam tę właśnie recenzję. Jest to zarazem jedna z form wyrabiania nawyku, zawartego w książce.
Podstawowe dane
Tytuł: 7 nawyków skutecznego działania
Autor: Stephen R. Covey
Liczba stron: 363
Wydawnictwo: Rebis
Rok wydania: 2019 (wydanie IV uzupełnione, dodruk)
Format: 15 x 22,5 cm
Rozdziały
Przedmowa
CZĘŚĆ PIERWSZA Paradygmaty i zasady
CZĘŚĆ DRUGA Prywatne zwycięstwo
Nawyk pierwszy
Nawyk drugi
Nawyk trzeci
CZĘŚĆ TRZECIA Zwycięstwo publiczne
Nawyk czwarty
Nawyk piąty
Nawyk szósty
CZĘŚĆ CZWARTA Odnowa
Nawyk siódmy
Dodatek A
Dodatek B
Recenzja książki 7 nawyków skutecznego działania
Przedmowa książki zawiera szereg problemów, przed którymi stoimy. W grę wchodzą cztery wyzwania i proponowane odpowiedzi zgodne z dzisiejszą kulturą lub z zasadami, które powinniśmy przyjąć. Te dwa odmienne podejścia dotyczą pytań związanych z ciałem, umysłem, sercem i duchem. To wstęp do zrozumienia, dlaczego zasady są w przypadku prób wyrobienia proponowanych siedmiu nawyków tak ważne.
Część pierwsza — paradygmaty i zasady
Autor zaprezentował tu coś, co definiuje nasze postrzeganie świata — paradygmaty. Każdy kieruje się jakimś paradygmatem, który ukształtowany został przez doświadczenie, wyniesione z domu wartości i inne sytuacje, przez których pryzmat patrzymy na świat. Problemy innych mogą się przez to wydawać mniej istotne lub nawet dla nas nie istnieć. Dopiero po wyjaśnieniu przez drugą osobę, może okazać się, że jej zachowanie wywodzi się z czegoś, czego nasz paradygmat nie był w stanie dostrzec. W tej części poruszone zostało również znaczenie zasad, jako niezmiennych i trwałych kierunkowskazów. W przeciwieństwie do wartości, które mogą być różne (niekoniecznie zgodne z zasadami).
Stephen Covey przytoczył w tej części opowieść o gęsi znoszącej złote jajka i jej właścicielu, biednym rolniku. Cieszył się on, że nagle z ubogiego człowieka stał się bogaczem, jednak to sprawiło, że zamiast cierpliwie czekać, rozpruł gęś, by wydobyć wszystkie złote jaja. Ku jego zaskoczeniu, nic nie znalazł. To, co jest produkowane (złote jajka), postawił ponad zdolność produkcyjną (gęś). Koncentracja tylko na złotych jajkach jest zgubna, aby móc podnieść swoją efektywność należy utrzymać równowagę P/ZP (Produkcja/Zdolność produkcji).
Część druga — prywatne zwycięstwo
Ta część obejmuje omówienie trzech nawyków związanych z prywatnym zwycięstwem, czyli zmiany swojej postawy wobec siebie samego. Pierwszy nawyk, proaktywność, to zmiana zachowania, ale i stosowanego języka. Według niego, zamiast „Nic nie mogę zrobić” powinniśmy wybrać zdanie „Popatrzmy, co da się zrobić”, „Zrobiłbym to, gdyby…” zastąpić „Zrobię”, a „On mnie doprowadza do szału” zmienić na postawę „Kontroluję swoje uczucia”. Język proaktywny odzwierciedla postawę, jaką mamy wobec siebie i innych, pozwala reagować tak, aby w przyszłości nie musieć żałować wypowiedzianych słów i niepodjętych wyzwań. Przy wyrabianiu tego nawyku należy wziąć pod uwagę ważne rozróżnienie na to, co możemy zmienić i to, co leży poza granicami naszych możliwości. To podział na krąg wpływu, w którym możemy działać i coś zmieniać oraz krąg zainteresowań, w którym nie możemy zrobić właściwie nic.
Drugi nawyk to: zaczynaj z wizją końca. Bez względu na to, czy pracujesz na etacie, czy prowadzisz firmę, musisz wiedzieć, do czego dążysz. Praca dla samej pracy to nic innego jak przerzucanie kartek z jednego stosu na drugi — bez sensu i celu, aby tylko przetrwać. W życiu osobistym, jak i zawodowym, przydatne okazuje się stworzenie misji życiowej, która będzie czytelnym drogowskazem. Musi być jasna, a w razie potrzeby poddawana zmianom. Uwzględniając w niej to, co najistotniejsze łatwiej będzie ci podążać wyznaczoną drogą i skuteczniej omijać pokusy.
Rób najpierw to, co najważniejsze to trzeci nawyk w zakresie prywatnego zwycięstwa. Autor zaprezentował cztery ćwiartki w matrycy zarządzania czasem oraz wykazał błędne kierowanie się zadaniami ćwiartki pierwszej, trzeciej i czwartej, uzasadniając jednocześnie duże znaczenie ćwiartki drugiej. Najważniejsze bowiem nie musi być to, co pilne i ważne, często zadania o pozornie niższym priorytecie są znacznie istotniejsze. Ich sumienne wykonywanie pozwala uniknąć tzw. kryzysów lub ograniczyć je do minimum.
Część trzecia — zwycięstwo publiczne
Odnosi się do zachowań związanych z innymi ludźmi. Czwartym nawykiem jest tu myślenie w kategorii wygrana-wygrana. Dzięki niej nawet w sytuacjach konfliktu obie strony mogą wyjść z niego zwycięsko (i nie jest to kompromis). Wymaga sporo wysiłku i chęci po obu stronach, jednak kluczem do sukcesu jest nawyk piąty: staraj się najpierw zrozumieć, potem być zrozumiany. Dopiero wówczas, gdy uda ci się uchwycić znaczenie zdania drugiej strony, dopiero wtedy próbuj wytłumaczyć swoje racje. Niezbędne jest tu zrozumienie paradygmatów, którymi kierują się rozmówcy. Nie zawsze wytłumaczenie jest logiczne, czasem opiera się na emocjach, które bywają silnie zakorzenione. Kolejny nawyk, czyli synergia, to nie tylko zrozumienie siebie nawzajem, ale i wypracowanie takich rozwiązań, które razem będą miały większą wartość niż ich suma (1+1 = 3). To coś więcej niż suma to „łowienie trzeciego wyjścia” i docenianie różnic między ludźmi. W ten sposób tworzy się coś wyjątkowego, czego nie można osiągnąć bez zrozumienia siebie nawzajem i empatycznego słuchania.
Część czwarta — odnowa
Ostatni nawyk obejmuje sześć poprzednich, to tzw. ostrzenie piły. Czyli doskonalenie tego, co już potrafisz, doskonalenie każdego z nawyków. Bez tego, nawet pozornie wypracowany nawyk szybko trafi na dalszy plan i wszystko wróci do stanu poprzedniego. Ostrzenie piły to przypominanie sobie zasad, misji życiowej i utrzymywanie proaktywnej postawy. To doskonalenie zwycięstwa prywatnego i publicznego.
W tym rozdziale autor zaprezentował cztery wymiary odnowy ZP (osobista zdolność produkcji), obejmuje ona wymiary: fizyczny (ćwiczenia, odżywianie, kontrola poziomu stresu), społeczno-emocjonalny (służenie, empatia, synergia, wewnętrzne poczucie bezpieczeństwa), duchowy (jasne wartości, oddanie, studiowanie, medytacje) i umysłowy (czytanie, wizualizowanie, planowanie, pisanie). Nasza osobista zdolność produkcji i jej utrzymanie to kierowanie się zasadą, by robić najpierw to, co najważniejsze. Dbając o swoje ciało, unikasz wielu późniejszych problemów zdrowotnych (kryzysów), które w przyszłości mogłyby ci zabrać cenny czas. Podobnie inne wymiary — zapobiegaj, by nie musieć leczyć.
7 nawyków skutecznego działania — podsumowanie
Książka wypełniona jest wiedzą — teorią i praktycznymi rozwiązaniami, którymi warto się sugerować. Jeżeli należycie przyłożysz się do jej przeczytania i sumiennie wykonasz każde z ćwiczeń, z pewnością wyciągniesz wiele cennych lekcji. Zmierzysz się także ze swoimi lękami, odkryjesz prawdopodobne źródła problemów w życiu zawodowym i osobistym. Czytanie niektórych wersów może zaboleć, zwłaszcza gdy dotkną najbardziej skrywanych sekretów, stanowiących przeszkodę na drodze ku zmianie siebie na lepsze.
7 nawyków skutecznego działania tak właśnie podziałała na mnie. Zauważyłam błędy, dostrzegłam problemy we własnym podejściu, ale i odkryłam, że niektóre z tych nawyków próbuję stosować już od dłuższego czasu. W naszym społeczeństwie panuje ciche przekonanie, że lepiej się nie wychylać. Koliduje to z nawykiem pierwszym — proaktywnością. Kiedy wykazujesz się w pracy, pokazujesz swój potencjał i nie boisz się podsuwać rozwiązań, możesz być postrzegany jako lizus i zarozumialec. Nawet jeżeli intencje masz czyste, współpracownicy będą patrzyli na twoje działania inaczej. Proaktywność jest moim zdaniem czymś pozytywnym, nawet kiedy środowisko temu nie sprzyja.
Szczególnie zainteresowała mnie matryca zarządzania czasem i kierowanie się tym, co znajduje się w drugiej ćwiartce. Wypisałam więc wszystko, co przyszło mi do głowy i przyporządkowałam każdą aktywność do odpowiedniej ćwiartki. I tym sposobem wiele problemów okazało się możliwych do uniknięcia. Jest to bardzo motywujące i uważam, że także powinieneś tego spróbować.
Plusy
+ dobrej jakości papier,
+ czytelny podział tekstu,
+ ćwiczenia, na które warto poświęcić czas,
+ lekka forma, pełna wartościowej treści,
+ osobiste doświadczenia autora, odważnie zaprezentowane na łamach książki.
Minusy
– zbyt długie podsumowania niektórych rozdziałów,
– nie wszystkie grafiki są zrozumiałe.